Leren met Muziek
Leren met Muziek is een brein vriendelijke stap voor stap aanpak vanaf de basis naar elementaire muzikale geletterdheid. Leren vanuit muzikaal spelen naar samenspel. Een zelfstandig musicus kan samenwerken, creëren en muziek op waarde inschatten. Dit vraagt idealiter om een meerjarig curriculum met meerdere muzieklessen per week. Leren met Muziek slaat een brug tussen dit ideaal en de realiteit.
Wat doet Leren met Muziek?
Leren met Muziek benadert kennis over muziek vanuit meerdere complementaire invalshoeken. Ten eerste door het introduceren van elementair muziekonderwijs, muziek vanaf de basis, waarbij methodiek en didactiek geïnspireerd zijn o.a. op het Kodály-concept en aangevuld met pedagogische, methodische en didactische kennis vanuit de Pabo. Ten tweede zijn muziekconcepten tactiel vertaald naar UDML-lesmateriaal. UDML staat voor Universal Design for Musical Learning. Geïntroduceerd door Susanne de Vaan als aanvulling op educatieve kennis waarmee muzikaal begrip tactiel toegankelijk wordt voor elk persoon ongeacht de beperking die men ervaart. Het lesmateriaal is ontwikkeld en toegepast door Susanne gedurende haar werk met ernstig meervoudig visueel beperkte kinderen en kinderen met een variërend taalbegrip. Ten derde wordt ondersteunende communicatie toegepast door onder andere de inzet van pictogrammen, concrete verwijzers, zweltekeningen en Nederlands ondersteund met gebaren. Tenslotte zet Leren met Muziek in op co-teaching. Samen observeren, ervaren, benoemen en toepassen. Stap voor stap aanhaken op jouw niveau. Wanneer je zelf enthousiast bent geef je muziek door.
Elementair muziekonderwijs
Tussen elementair muziekonderwijs en aanvankelijk leesonderwijs tref je overeenkomsten aan waarmee een basis wordt gelegd voor het organiseren en structureren van de ’taal’ in dit geval van muziek. Leren met Muziek maakt gebruik van een muziekonderwijs concept (Kodály) waarbij effectief bewezen werkwijzen uit het verleden voor het begrijpen en uitvoeren van muziek samenkomen. Deze volwaardige muzikale kennis vormt een solide basis voor de muzikale aspiraties van een leerling in de toekomst. Bij elementair muziekonderwijs staat zingen centraal en wordt toegewerkt naar muzikale geletterdheid.
Onderdelen van muzikale geletterdheid zijn:
- Ritme-taal Hierbij worden ritmes uitgesproken waarbij het steeds duidelijk is waar de maat zit. Ritmische vaardigheden zijn het fundament onder elk muziekstuk en de sleutel tot succes in het samen muziek maken.
- Relatieve solmisatie De onderlinge toonrelaties van de melodie worden op do – re – mi gezongen in plaats van de absolute notennamen ( c-d-e bijv. ). Dit maakt het zingen vanaf elke comfortabele toon mogelijk. Het is een fase waarbij het innerlijk gehoor en de zuiverheid van de gezongen klank verfijnd worden. Wanneer je al een voorstelling hebt van de melodie in je hoofd kun je het beter verklanken.
- Handgebaren Solmisatie (do-re-mi) uitgebeeld en kinesthetisch gevoeld door handgebaren bevorderd eveneens het innerlijk gehoor en de zuiverheid van de gezongen klank.
UDML-lesmateriaal
UDML staat voor Universal Design for Musical Learning. Deze term is door Leren met Muziek afgeleid van Universal Design een term uit de architectuur waarbij een gebouw toegankelijk gemaakt wordt ongeacht de levensfase en mate van mobiliteit van de gebruiker. Deze manier van ontwerpen levert voordelen op voor iedereen en wordt inmiddels ook in het onderwijs toegepast op het lesaanbod. Wil je over dit laatste meer weten bekijk dan het filmpje hiernaast.
Kort samengevat verschaft UDML toegang tot volwaardige muzikale kennis middels verschillende werkvormen en tactiele materialen. Hiermee kunnen het waarom, wat en hoe van muziek overgedragen worden ongeacht de beperkingen die iemand ervaart. Het tactiel lesmateriaal is ontworpen door Susanne de Vaan voor blinde leerlingen ter ondersteuning van het begrijpen van muzikale concepten en ter ondersteuning van het uitvoeren van muzikale vaardigheden. Dit lesmateriaal getoetst in regulier en speciaal onderwijs blijkt voor elk kind van meerwaarde in het aanleer-proces.
Ondersteunende communicatie
Ondersteunende communicatie, ontstaan vanuit de dovenwereld als totale communicatie, laat zich omschrijven als een basishouding van de leerkracht waarbij signalen van het kind herkend en sensitief geïnterpreteerd worden voor een betekenisvolle responsieve reactie. Voor de leerling worden alle beschikbare communicatie middelen en uitingen aangeboden die mogelijk een ingang tot begrip vormen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van pictogrammen, visuele en concrete verwijzers, Nederlands ondersteund met gebaren etcetera. Leren met Muziek ziet de meerwaarde van ondersteunende communicatie voor elk kind ongeacht de mate van taalbeheersing.